Nghề chế biến cói đã có từ rất lâu và nghề gắn liền với cây lúa, đánh bắt thuỷ, hải sản để nuôi sống người dân Kim Sơn (Ninh Bình) quê tôi. Với nguồn nguyên liệu tại chỗ dồi dào, nguồn lao động cần cù, sáng tạo, hơn 60 năm qua, trên địa bàn huyện Kim Sơn đã hình thành nhiều cơ sở chế biến cói, tạo việc làm và thu nhập, góp phần từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng nghìn người dân Kim Sơn.

Hiện nay, trên địa bàn huyện có nhiều làng nghề cói được công nhận làng nghề truyền thống; hàng chục doanh nghiệp chiếu cói lớn, như: Kim Long, Đại Đồng, Năng Động, Đổi Mới, Quang Minh, Xuân Hoà… Đã xuất khẩu không biết bao nhiêu lô hàng tới các nước xã hội chủ nghĩa và Liên Xô thời kỳ trước năm 1990 và châu Âu, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Vào vụ thu hoạch cói, người trồng cói đưa máy móc ra tận ruộng cói, sau khi cắt cói, họ tổ chức sơ chế ngay tại ruộng. Do có máy móc hỗ trợ, công đoạn này được làm nhanh hơn, vừa đỡ mất sức của người lao động, vừa đảm bảo chất lượng cói tốt hơn do thu hoạch nhanh gọn.

Cói nguyên liệu sau khi sơ chế tại ruộng, được đưa về phơi khô. Tiếp đó sơ chế lại, tiến hành nhuộm thủ công để có được màu sắc như ý. Qua một công đoạn sấy khô nữa thì ra được cói nguyên liệu hoàn chỉnh.

Từ đây cói nguyên liệu hoàn chỉnh được dùng để đan các mặt hàng mỹ nghệ tiêu thụ trong nước và để xuất khẩu.

Người dân Kim Sơn sống trong cái nôi làng nghề cói từ cách đây hàng trăm năm nên vô cùng khéo léo trong việc tạo ra những sản phẩm cói. Đến nay, họ vẫn dùng phương pháp thủ công truyền thống để dệt chiếu.

Ngoài việc dệt nên những chiếc chiếu cải, chiếu đậu… chất lượng cao, nhiều hoa văn họa tiết truyền thống như chữ Hỷ, chữ Thọ, họ còn sang tạo ra nhiều hạo tiết hoa văn hiện đại, phong phú.

Những người nông dân cũng chính là những người thợ lành nghề, cần cù đan cói, hoàn thiện sản phẩm để tạo nên những sản phẩm xuất khẩu.

Vượt ra ngoài thị trường truyền thống là sản xuất hàng xuất khẩu. Trước đây, thị trường lớn là Liên Xô, Đông Âu. Đến thập kỷ 90 của thế kỷ XX, do sự biến động của thị trường Đông Âu, hàng cói đã có bước đột biến chuyển đổi sang hướng sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ bao gồm: khay, hộp, đĩa, tách, túi xách…gồm nhiều chủng loại, kích thước và hàng nghìn mẫu mã với kỹ thuật tinh xảo, đáp ứng được thị hiếu của thị trường châu Âu, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản…

(st baoninhbinh.org.com)